100 jaar cremeren in Nederland

Wat vooraf ging

De geschiedenis van cremeren gaat ver terug. Vanaf de Bronstijd (1500 tot 400 voor Chr.) was het de meest toegepaste wijze van lijkbezorging. Ook de Romeinen cremeerden hun doden. In 785 verbood de christelijke vorst Karel de Grote (op straffe van de dood) de crematie vanwege het heidense karakter. Vanaf toen was begraven de enige toegestane manier van lijkbezorging en dat bleef zo tot halverwege de 19e eeuw.

Oprichting De Vereeniging tot invoering der Lijkverbranding in Nederland

Voorstander van cremeren, gesteund door medici, wonnen steeds meer terrein. Ruimtegebrek en onhygiënische praktijken op begraafplaatsen zorgden ervoor dat de voorkeur voor het ‘schonere’ cremeren toenam. In 1874 leidde dat tot de oprichting van De Vereeniging tot invoering der Lijkverbranding in Nederland (later bekend als de Koninklijke Facultatieve). Hun eerste wapenfeit was de bouw van Crematorium Westerveld in 1913. Uiteindelijk vond hier op 1 april 1914 de eerste crematie plaats van Schiedamse arts dr. C.J. Vaillant.

Ieder mens het recht op eigen keuzes

De bouw van Crematorium Westerveld en de eerste crematie betekenden niet dat cremeren nu volledig werd erkend. Het werd gedoogd, maar zeker niet breed geaccepteerd. De Facultatieve bleef zich inzetten voor wettelijke erkenning en vond hierin een medestander: de AVVL (Algemene Vereniging voor Lijkverbranding). Deze vereniging voor lijkverbranding werd in 1919 opgericht en vond dat ieder mens recht had om zijn eigen, individuele keuzes te maken. Over hun leven én hun dood. Dankzij de inspanningen van de AVVL en de Facultatieve kwam er vanaf de jaren ’50 eindelijk schot in de legalisering van de crematie. In 1963 hief de katholieke kerk het verbod op cremeren op en in 1968 werd cremeren wettelijk gelijk gesteld aan begraven.

Cremeren: van verdoemd naar favoriet in 100 jaar

Na deze mijlpaal bleef de AVVL zich inzetten om de mogelijkheden van cremeren verder uit te breiden. Zo werden er door het hele land crematoria gebouwd. Cremeren werd steeds meer gezien als een hygiënischer en goedkoper alternatief voor begraven. Cremeren groeide in populariteit. In 1988 telde Nederland in totaal 32 crematoria, samen goed voor ruim 51.000 crematies per jaar. Rond die tijd werd cremeren breed maatschappelijk geaccepteerd. De laatste juridische hobbel werd echter pas in 1995 genomen: vanaf dat jaar hoefde men officieel geen tweede lijkschouwing meer te laten plaatsvinden om toestemming te krijgen voor een crematie. Nu pas was cremeren écht wettelijk gelijk gesteld aan begraven.

Yarden: Een goed afscheid helpt je verder

In 2001 fuseerden de NUVA en de AVVL. Zij zouden later verder gaan als Yarden. Nog steeds, 100 jaar na de eerste crematie, zetten medewerkers van Yarden zich in om ieder mens een bijzonder afscheid te geven. Want: een goed afscheid helpt je verder.

Geïnteresseerd? Lees meer over cremeren.