Ik ben hier principieel en categorisch tegen

Het is geen toeval dat ik de dood vervelend noem. Jarenlang wilde ik niks weten van een einde. Ik ben me er zeker bewust van dat mijn weerzin absurd en vruchteloos is. De dood staat vast. Is onvermijdelijk. Voor iedereen. Ook voor mij.

Er niet meer bij zijn

Het is niet de dood zelf die mij tegenstaat of angst inboezemt, maar meer de gedachte er niet meer bij te zijn. Dat straks het jaar 2163 aan zal breken en de wereld dan doordraait zonder mij. Dat is onverdraaglijk! Waar staat de mensheid dan? Hoe vergaat het mijn nageslacht dan?

Mijn aversie tegen de niets en niemand ontziende dood heeft er altijd toe geleid dat ik het onderwerp ver van mij hield. Ik weigerde eenvoudigweg om erover na te denken. Maar dan komen er net zaken op je pad die zo’n levenshouding onmogelijk maken.

Televisieprogramma De Kist

Vanaf 2012 ben ik het televisieprogramma De Kist gaan presenteren. Daarin bezoek ik in een oude Fiat 500 met een houten uitvaartkist op het dak bekende Nederlanders. Met hen praat ik over leven en dood. Probeer dan maar eens de dood uit je gedachten te houden.

Ik moet zeggen, het viel mee. Sterker nog, het blijkt erg leerzaam en zelfs inspirerend om met anderen te praten over Het Einde van het Leven en wat daaraan voorafging. Ik heb inmiddels meer dan 100 van dit soort gesprekken gevoerd en ben er nog lang niet klaar mee.

Praten over de dood én het leven

Praten en denken over de dood gaat namelijk zelden over de dood alleen. Er wordt vooral stilgestaan bij het leven. Wat maak je van het leven? Elke ontmoeting die ik heb werkt als een katalysator hoe ik denk over mijn eigen leven en mijn eigen einde.

Natuurlijk heb ik nog altijd flinke tegenzin om de wereld achter te laten en geen deel meer uit te maken van wat er gebeurt. Maar steeds vaker betrap ik me erop dat ik nadenk over zaken die te maken hebben met de dood. Wat laat ik achter? Wil ik begraven worden? Heb ik daarover eigenlijk wel zelf helemaal zeggenschap of is dat voorbehouden aan de achterblijvers?

Gewijde grond

Het afgelopen half jaar heb ik voor de documentaireserie Gewijde Grond Europa doorgereisd. Ik bezocht een aantal begraafplaatsen met een bijzondere verhaal. Hoe een volk met de dood omgaat zegt iets over hoe de mensen in het leven staan.

Op Sicilië bijvoorbeeld worden mensen in grote familiegraven bij elkaar gezet. Familie is alles, ook in de eeuwigheid sàmen. En op de begraafplaats van Dublin struikel je letterlijk over de geschiedenis van de Ierse Katholieke vrijheidsstrijd.

Een begraafplaats staat vol monumenten voor het leven. Ik heb uren rondgelopen tussen al die gedenktekens. Zelfs een grafsteen met slechts 2 data en een naam vertelt een verhaal, een levensverhaal. Wandelend over die gewijde grond blijkt het onmogelijk om geen gedachten te wijden aan mijn eigen leven en mijn eigen dood. Wat zou er op mijn grafsteen staan? Wat zou dat zeggen over de zin of onzin van mijn bestaan?

Niet het laatste woord

De dood kan zich wel in mijn gedachten hebben gewurmd, maar ik blijf nog altijd een tegenstander. Hij krijgt niet het laatste woord. Ik heb bedacht wat er op mijn grafsteen moet komen te staan.

“Ik ben hier principieel en categorisch tegen”.

Kijk zondag naar Gewijde grond

Op 16 juli is de laatste uitzending over de begraafplaats van Lissabon, 1 van de mooiste van Europa. Bekijk eerdere uitzendingen op uitzendinggemist.net

Over Kefah Allush

Presentor Kefah Allush reist deze weken elke zondagavond in de televisieserie Gewijde grond langs begraafplaatsen in Europa. Daarnaast gaat de EO-presentator in het programma De Kist in gesprek met inspirerende Nederlanders over het leven en de dood.