Uitvaartrituelen in andere culturen

Ontdekken welke overeenkomsten en verschillen er bestaan tussen mijn leefwereld en die van mijn Indische klasgenoot, mijn Turkse buurvrouw of mijn Ethiopische vriend. Hun verhalen boeien me.

Mijn belangstelling voor andere culturen is in de loop der tijd alleen maar gegroeid. Dat stimuleert me enerzijds om de halve wereld te bereizen. Anderzijds om een boek te maken met portretten (in woord en beeld) van mensen uit verschillende religieuze en culturele achtergronden. Ik ben dan ook ontzettend blij dat ik als lid van het hoofdbestuur Multiculturele Uitvaarten in portefeuille heb.

Uitvaartrituelen en cultuur

Leven en sterven zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ieder mens – vanuit welke cultuur of religieuze achtergrond dan ook – wordt vroeger of later geconfronteerd met de dood. Een mens verliest een geliefde, er wordt een gat geslagen in het fundament van de nabestaande en de vraag rijst: ‘Hoe moet het nu verder?’ Traditionele of nieuwe gebruiken en rituelen bij uitvaarten kunnen daarbij steun bieden.

Hoe mooi is het dan dat Yarden als afscheidsspecialist een leergang op poten zet waarin de overeenkomsten en verschillen van de diverse culturen helder worden uiteengezet. Door op deze manier voorlichting te geven leren we van elkaar en over elkaar. Dat zorgt wederzijds voor meer begrip. Door meer kennis over de achtergronden van de rituelen kan nog beter afgestemd worden op de wensen van de nabestaanden.

En dus… heb ik meer dan graag deelgenomen aan de leergang ‘Sterven, rouw en uitvaart in multicultureel Nederland’.

Hoe ziet de cursus eruit?

In 20 zaterdagen leren we van docente Yvon van de Pijl over cultuur en hoe het aanzicht van de dood in de loop der eeuwen is veranderd (Aries).

Zo maken we kennis met de Hindoestaanse reïncarnatietheorie en het belang van het vuuroffer. We krijgen uitleg over de sobere Islamitische uitvaarten maar ook over de Oost- en Westbidders uit de Surinaams-Javaanse bevolking. Zij zijn eveneens Islamitisch en toch interpreteren zij – door culturele kruisbestuiving – de regels en rituelen heel anders dan hun traditionelere geloofsgenoten.

We zien de uitbundige dragers bij Surinaams-Creoolse uitvaarten en de overeenkomsten met de gebruiken in Ghana. We krijgen inzicht in de verbanden tussen mensen, hun geschiedenis en hun gebruiken.
Op die manier ontstaat bewustwording: de rituelen en gebruiken waarmee wij kennisgemaakt hebben bij deze cursus zijn allerminst een wet van Meden en Perzen.

Een cultuur is immers een levend(ig) gegeven. Aan de ene kant passen mensen zich aan aan hun nieuwe omgeving. Aan de andere kant bieden zij die nieuwe omgeving impulsen die zodoende hun plek vinden in de gebruiken bij uitvaarten.
Rest slechts een conclusie: ‘De dood leeft in onze culturen’. De Yarden-leergang is daarom een aanrader voor iedereen die zijn horizon wil verbreden.

Bea Lubbers is lid van het hoofdbestuur van Yarden en volgde de leergang ‘Sterven, rouw en uitvaart in multicultureel Nederland’: “Mijn liefde voor het leven is groot doordat ik me bewust ben van haar eindigheid. Ik vind het belangrijk om voor Yarden een steentje bij te kunnen dragen aan voorlichting en bewustwording over thema’s rondom het levenseinde. In het dagelijks leven begeleid ik mensen bij verlies, rouw en levensvragen. In mijn werk gebruik ik creatieve expressie als instrument. Uit diezelfde creativiteit put ik als Humanistisch Uitvaartbegeleider.”