Je hoeft niks te zeggen

Voorafgaand, tijdens en na de uitvaart is er veel te bespreken. Het aantal aanwezigen wisselt per situatie: van één persoon erbij tot zesentwintig personen; dat was intens. Soms met de partner en kinderen, soms de kinderen met kleinkinderen, een mantelzorger, executeur-testamentair, een notaris, enzovoort. Diverse onderwerpen passeren de revue rondom een uitvaart. Ik zat aan een tafel bij een familie, de setting precies zoals ons bekend was vanaf het regelgesprek.

Samen terugblikken

De kinderen, partner, broer en ouders zaten al aan tafel toen ik weer bij de familie kwam. Na de uitvaart is standaard om soms enkele keren samen te komen. Voor administratieve zaken en bovenal samen terug te blikken. Hoe de uitvaart ook werd, iedereen kijkt terug op de herinnering die samen is opgebouwd. Daar beleeft men iets bij, iedereen vanuit eigen perspectief en beeldvorming. Het plannen en vormgeven van de uitvaart is een secuur proces waarbij is samengewerkt. Opnieuw beleven en doorspreken is dan juist. Tijdens het gesprek met de familie merkte ik iets op, dat me altijd weer aangrijpt. Dat wil ik hier ook met lezers delen: we kunnen in onze samenleving niet bijster goed omgaan met verlies, verdriet en rouw! 

Menselijk

Als iemand dusdanig ziek is dat het fysieke bestaan zal eindigen, dan hoor ik vaak dezelfde reactie van omstanders als gebeurt nadat iemand is overleden: menigeen ontwijkt de betrokkenen en nabestaanden. Alsof het verdriet besmettelijk is en het verlies en de rouw onuitwisbaar uit het eigen welzijn. Gevolg: mensen worden soms minder benaderd, juist terwijl in zulke situaties we menselijk contact nodig hebben. Een puur “Hoe gaat het nu met je?” Het maakt ons menselijk, omdat we geraakt worden en zijn door leed. Het maakt ook dankbaar en bewust van leven. Dit ontwijken en ervoor weglopen, brengt wellicht meer schade.  

Luisteren

Ik hoor het sinds het gesprek aan de tafel nog steeds naklinken. Een moeder wier haar zoon veel te jong stierf zei “je hoeft niks te zeggen, luisteren is genoeg”.  

Arjen van de Hee was uitvaartverzorger bij Yarden en vertelt over zijn belevenissen in zijn werk.

Cookies •