Een ongemakkelijke foto

Mijn vader zal er 6 weken later niet meer zijn. Zijn kleinzoon en kleindochter zullen hem niet leren kennen. Hij beseft dat op het moment dat de fotograaf de knop indrukt. Toen duidelijk was dat hij niet beter zou worden, wilde mijn vader niet meer op de foto. Met ijdelheid had dat niets te maken, want hij bleef er opmerkelijk goed uitzien. Vanwaar dan zijn weerzin om zich te laten fotograferen?

Bevroren in de tijd

Een foto is een gestold moment in de tijd, een afdruk van wat onherroepelijk voorbij is. Sinds de uitvinding van de fotografie kunnen we ons leven fixeren. Wij weten daardoor hoe we er als baby, als kind en als puber hebben uitgezien. We leggen vast hoe we ouder worden en hoe we onherroepelijk op onze laatste foto afstevenen. Dat verklaart onze melancholie bij het bekijken van oude foto’s.

Toch vermoed ik dat mijn vader om een andere reden niet meer gefotografeerd wilde worden. Zodra iemand een foto van ons maakt, zijn we uitgeleverd aan de blik van de ander. Daarna hebben we zelf niets meer te zeggen over de interpretatie van het vastgelegde beeld. Mijn vader is zich daarvan bewust. Het lijkt alsof hij naar de fotograaf kijkt, maar zijn blik is gericht op de nabestaanden. Hoe zullen zij hem later zien?

Onvoorstelbaar

Misschien schuilt daarin ons onbehagen om gefotografeerd te worden. We willen de herinnering aan ons bestaan graag levend houden. Maar we beseffen ook dat dit een illusie is. Blader maar eens door een oud familiealbum. Zelfs de beste fotograaf kan ons bestaan niet in foto’s vangen. Het leven zelf is onvoorstelbaar.

Hendrik Kruit is speechschrijver. Samen met Karin Dona schreef hij het boek ‘Als woorden tekortschieten…, een handleiding voor het schrijven en houden van een toespraak bij een uitvaart’. Lees hoe u een troostrijke toespraak schrijft in 10 stappen.

Het boek kunt u bestellen via www.tekstentoespraak.nl. Leden van Yarden krijgen 25% korting door de kortingscode Yako25 in te vullen.