‘Mama, hoe moet dat nou als ik dood ben?'
Ik ben blij met de reactie van mijn schoondochter. Zij geeft duidelijk en helder antwoord op de vraag van de kleine meid. Op die manier is de weg vrij om met meer vragen te komen, over welk onderwerp dan ook. De dood incluis…
Ongemakkelijk onderwerp
Jammergenoeg komt het nog te vaak voor dat volwassenen zich geen raad weten met het onderwerp ‘dood’. Zij voelen zich ongemakkelijk en gaan een gesprek liever uit de weg. Kinderen daarentegen zijn benieuwd naar alles wat zich aandient in het leven; de dood is daar nu eenmaal het laatste stukje van.
De dood is thema in sprookjes en verhalen, komt voor in (animatie-) films en in games krijg je als je wint een ‘nieuw leven’. Kunnen we dan alstublieft ook in het dagelijks leven met kinderen leren spreken over de dood?
Leren omgaan met de dood
Het is de enige manier om op een gezonde manier te leren omgaan met de dood. Immers, opa’s en oma’s sterven, broertjes, zusjes, het kind zelf of ouders kunnen overlijden en hetzelfde geldt voor huisdieren. Hoe kun je dan als ouder, opvoeder of docent de dood negeren?
Yarden draagt op haar beurt een steentje bij aan het bespreekbaar maken van de dood. Dat gebeurt op allerlei manieren; ook voor kinderen. Tijdens de activiteit als ‘Leven en sterven van de olifant & Zoo’ zien basisschool groepen 7 en 8 tijdens een dierentuinbezoek in de film van Marjo Hoedemaker hoe olifanten rouwen.
Aansluitend hieraan kunnen kinderen – onder begeleiding van vrijwilligers van Humanitas - eigen ervaringen delen. De positieve reacties laten zien dat deze activiteit in een behoefte voorziet.
Interactieve voorstellingen
Hetzelfde geldt voor de voorstellingen van Theatergroep Traxx ‘Rouw op je dak’ en ‘Weerzin’. Deze interactieve voorstellingen worden gespeeld voor studenten van middelbaar en hoger beroepsonderwijs. Opnieuw: een schot in de roos.
We vinden het belangrijk om voorlichtings- en bewustwordingsactiviteiten te bieden voor iedere leeftijd en doelgroep. Dus ja, natuurlijk gaan we door op de ingeslagen weg: het ontwikkelen van een groter aanbod van activiteiten voor kinderen. Een goed voorbeeld is ‘Lena in een lijstje’; een voorstelling bedoeld voor basisschool groepen 5/6/7 en 8 en vorig jaar genomineerd voor de Yarden Afscheidsprijs.
Spreken over de dood
Ik vind het fijn om deel uit te maken van een vereniging die een bijdrage levert aan het opvoedingstraject met betrekking tot de dood. Fijn om ouders en kinderen vrij te leren spreken over de dood en daarmee het leven te omarmen.
Projecten voor kinderen en jongeren
Bea Lubbers is lid van het hoofdbestuur van Yarden. In het dagelijks leven begeleidt ze mensen bij verlies, rouw en levensvragen. In haar werk gebruikt ze creatieve expressie als instrument. Uit diezelfde creativiteit put ze als Humanistisch Uitvaartbegeleider.
Wellicht ook een idee om iets te ontwikkelen voor docenten? Ik merk, als docente op een vmbo, dat de dood een taboe blijft. Ik ben er zelf heel open over, 2 prachtige kindjes verloren, en merk dat de kids er heel makkelijk en open over praten met mij. Ik merk dat het voor veel docenten een lastig onderwerp is en dat het daarom uit de dag wordt gegaan. Zo zonde...wij, als docenten, kunnen denk ik een enorm verschil daarin maken.
Petra
Dag Petra,
je hebt helemaal gelijk met je opmerking. Het is zo belangrijk dat docenten zich over hun schroom heen zetten om de dood bespreekbaar te maken. Persoonlijk zou ik het toejuichen als er in de leraren-opleidingen meer aandacht besteed wordt aan het thema 'hoe om te gaan met de dood'.
Verder zijn meerdere Yarden activiteiten die daar aan tegemoet komen. Naast de in de blog genoemde theatervoorstellingen van Traxx is dat bijvoorbeeld de Yarden activiteit 'Als een ramp de school treft' door Ine Spee of 'De rouwende school' door Riet Fiddelaers. Bovendien heeft Yarden eerder bijgedragen aan literatuur rond dit thema. Ik noem het boek: 'Hoe moet ik nou toch die klas in?' Het gaat om de module crisisopvang (Lerarenopleiding Basisonderwijs en Nascholing Basisonderwijs). De boeken zijn geschreven door Nel Korstanje en Ton Kremer en verschenen bij Korstanje Educatie. Van dezelfde schrijvers verscheen 'Hoe moet ik nou toch die groep in?' voor de MBO-SPW opleiding.
Misschien heb je daar iets aan?
Ik ben in ieder geval blij met je reactie en weet: het onderwerp houdt onze aandacht.