Hulp bij rouwverwerking

Hoe je de draad van het leven weer oppakt na verlies is voor iedereen anders. Jouw dierbaren kunnen je helpen bij rouwverwerking. In het praatstuk omschrijven we onderwerpen en tips om in gesprek te gaan.

 

Marianne plantte samen met haar broer Toon een herinneringsboom voor hun ouders: ‘Zo zijn ze toch nog samen’.

Rond het middaguur wandelen er mensen over een grasveld van het plaatselijke crematorium in Uden. Een leeg grasveld, maar dat staat op het punt te veranderen. Niet veel later hebben die mensen hier een kleine berkenboom geplant. De allereerste herinneringsboom op dit terrein, met de as van twee overleden mensen als voedingsbodem.

‘Het was een héle mooie afsluiting’, vertelt Marianne (59) twee dagen later. ‘Echt een uitkomst ook, want zo zijn mijn ouders toch nog samen. En wij als nabestaanden hebben nu een levende herinnering, op een eigen plek, waar we heen kunnen wanneer we willen.’

Haar laatste wens

Tot een aantal maanden geleden zou die eigen plek ‘gewoon’ de begraafplaats in Oss (Noord-Brabant) zijn, waar Marianne’s vader al acht jaar begraven lag. ‘Daar zouden we ons mam na haar overlijden laten bijzetten. Maar een paar maanden voordat ze overleed, veranderde ze van gedachten. ‘Ik zou toch liever gecremeerd worden’, zei ze. ‘Maar ik wil wel bij papa zijn.’ Ze bedoelde daarmee hem laten opgraven, alsnog cremeren en samen ergens een bestemming krijgen. Dat was haar laatste wens.’

De voornaamste reden daarvoor was moeders zorg over het graf zelf, en dan vooral de bijkomende verplichtingen voor de nabestaanden. ‘Mijn moeder en ik waren degenen die altijd naar het graf gingen. Om het schoon te houden, verse bloemen neer te zetten, dat soort dingen. Dus als ons mam zou overlijden en ik het fysiek niet meer zou kunnen, wat dan? Ik ben ook niet meer de jongste. Daar zat ze zich heel erg druk over te maken. Ze wilde ook niet dat het een verplichting zou worden voor haar kleinkinderen.’

Geschenk uit de hemel

Een paar maanden geleden overleed haar moeder. Op de dag van de herdenking meldde Marianne zich om zeven uur ’s ochtends op het kerkhof van Oss. De poort ging op slot en de grafdelver deed zijn werk. Bij hoge uitzondering mocht zij aanwezig zijn bij het opgraven van de kist. Het deksel was nog heel, maar spleet een beetje door de zuurstof. De grafdelver keek eerst de kist in, terwijl Marianne al naar voren stapte.

'Ik werd er toch naartoe getrokken. Toen zei hij: ‘Kom maar, het is helemaal niet eng.’ En dat klopte, daar lag gewoon ons pap. Alleen de paar haren die hij nog had, waren weg. Hij had zelfs zijn bril nog op. Zijn hoofd en lichaam waren bijna helemaal intact gebleven. Dat vond ik zó fijn. Echt een geschenk uit de hemel. Het meest verrassende cadeau dat ik in mijn leven nog kon krijgen.'

Echt een plek hadden ze niet

In een nieuwe kist werd vader met de rouwauto naar het crematorium in Uden vervoerd. Tijdens de dienst werd hij in de familiekamer gezet en daarna werden ze na elkaar gecremeerd. 'Eerst ons mam, daarna ons pap. Dat was supermooi. We, mijn broer en ik, wisten alleen nog niet goed wat we met hun as moesten doen. Ze wandelen altijd graag samen in het bos, maar echt een favoriete plek hadden ze niet. Niet zover wij wisten.'

De herinnering aan die boswandelingen van hun ouders legde wel de kiem voor het idee van een herinneringsboom. Marianne ontdekte dat een boom planten in Oss wel mocht, maar de as uitstrooien niet. 'Ik durfde het ook niet stiekem uit te strooien. Dat is ook niet de manier, dat wil ik niet. En als ze daar over tien jaar huizen neerzetten, heb je ook niks meer. Andere optie was de as uitstrooien op een uitstrooiveld met bomen, maar daar ligt honderd-duzend man! Ik vind dat niks. Eng ook. Straks stap je nog op iemand...'

Vul nu je wensenboekje in

Met het online wensenboekje geef je eenvoudig aan hoe jouw afscheid er uit mag komen te zien. Het geeft je nabestaanden rust en helpt ze op weg.

Ga naar het online wensenboekje

Gevoel dat ze verder leven

In de tussentijd liet Marianne ter herinnering een as-kettinkje maken. Ze haalde het op in de winkel en kreeg daar voor het eerst te horen over de mogelijkheid van de herinneringsboom op het terrein van het crematorium. 'Zo heb je toch nog iets om naar terug te gaan, waar ze samen liggen. De boom blijft daar veertig jaar staan, bij leven en welzijn. We hebben de boom eigenlijk geadopteerd, zo moet je het zien. Het voelt alsof ons pap en mam verder leven in de wortelen van die boom.'

Marianne en haar familie konden kiezen uit vier berkenbomen. 'Ik ben geen tuinman, dus we hebben er gewoon eentje gekozen. Daar zit geen diepere betekenis achter. Een berk is voor mij een berk, haha. Het belangrijkste is dat het veldje altijd open is. Via een houten poortje kunnen we erheen wanneer we daar zelf behoefte aan hebben. Ge hebt geen verplichting om te gaan. We hoeven ons niet druk te maken over onderhoud. Heel fijn. Mijn broer en ik willen daar later ook graag bij gestrooid worden. Zodat we echt een familieboom hebben. Nee, dan hoeft die boom er niet eerst uit, hoor. Ze mogen onze as eromheen strooien.'

Een heel waardig afscheid

Marianne kijkt met warme gevoelens terug op de rituelen op het veld, in het bijzijn van haar naaste familieleden. 'Het is heel netjes gegaan. Na de ontvangst in de familiekamer zijn we naar het veld gegaan. Daar mochten we zelf een plek uitzoeken en alles zelf doen. We hebben eerst een gat gegraven en toen de as van vader en moeder erin gestrooid, maar niet alles, want dat is niet goed voor de boom. Daarna hebben we de boom geplant en alles netjes dicht gemaakt.'

De overgebleven as strooiden ze in een mooie hartvorm om de boom heen. 'Het was echt geweldig en supermooi. Een heel waardig afscheid. En ook helemaal niet verdrietig. We hebben wel een traantje gelaten toen het klaar was natuurlijk. Toen mijn dochters de rozen bijstaken. Maar verder hebben we eigenlijk nog gelachen ook. Het klinkt misschien stom, maar het was kei-leuk. Een hele fijne afsluiting. En we hebben nu iets tastbaars om terug te gaan. Echt een eigen plek. Ja, ik raad dit iedereen aan!'

Waarom maakt DELA dit mogelijk?

Het planten van een herinneringsboom kan zomaar eens een nieuw ritueel worden in de wereld van uitvaarten. Hiermee wil DELA nabestaanden de kans geven om de crematie-as van hun dierbaren een natuurlijke bestemming te geven. Een nieuwe plek om naartoe te gaan. Bovendien draagt dit ritueel bij aan de duurzaamheidsambitie van DELA om in 2030 alleen nog maar klimaat-neutrale uitvaarten te verzorgen. Een herinneringsboom helpt daarbij. De zachte berk wordt 40 tot 50 jaar oud. In die periode zal hij in totaal ongeveer 1 ton CO2 opnemen. De gemiddelde uitstoot van een uitvaart bij DELA, inclusief bezoekersvervoer, is 1,05 ton (ijkjaar 2019). Kortom; de aanplant van 1 zachte berk compenseert grotendeels de totale uitstoot van 1 uitvaart.

Nadenken over je uitvaartwensen

Weet jij hoe je jouw afscheid vorm wilt geven of vind je het een lastig onderwerp dat je liever vermijdt? Met deze download helpen we jou nadenken over je wensen en het geeft je een handvat voor een open gesprek met je dierbaren.