Kinderen leren over leven en dood

Heel natuurlijk

‘Mijn marmot is dood’, ‘Mijn opa is dood’, ‘Mijn oma ook!’ Tijdens het schoolproject ‘Leven, dood en troostgedrag en Zoo’ in DierenPark Amersfoort, merk ik steeds weer dat kinderen heel natuurlijk omgaan met de dood. Vroeger werd er heel geheimzinnig over gedaan. Ik weet nog dat ik als kind niet mee mocht naar een begrafenis. Gelukkig is dat nu anders en dan zie je dat ze het helemaal niet raar of eng vinden. Ze spelen, maken een tekening of schrijven een brief.
Als manager van DierenPark Amersfoort ben ik natuurlijk de hele dag omringd door dieren. En ik vind het belangrijk om aan kinderen te laten zien dat de dood een belangrijk onderdeel is van de natuur en dat dieren ook rouwen. En dat doe ik met mijn persoonlijke favoriet: de olifant.

Rouwende olifanten

Tijdens het door Yarden georganiseerde schoolproject in de dierentuin, krijgen de kinderen onder andere een documentaire te zien over de band tussen mens en olifant in Sri Lanka. Hierin sterft een moederolifant en wordt haar jong meegenomen door een hulporganisatie. Het jong is bang en de andere olifanten proberen haar te helpen. Maar het wordt allemaal niet op een sentimentele manier gebracht, want we willen graag de realiteit tonen. Dat zo’n groot en machtig dier als een olifant ook kwetsbaar is. En dat de hele kudde reageert op een sterfgeval. Ze blijven een paar dagen in de buurt van het lichaam en troosten elkaar met hun slurf. En ze praten met elkaar, alleen gebruiken ze zulke lage tonen, dat wij mensen het niet kunnen horen. Als ze later terugkomen op de plek waar hun kuddegenoot stierf, blijven ze altijd even stilstaan. Door dit aan kinderen te vertellen en te laten zien, leren ze niet alleen over leven en dood, maar ook dat we zuinig moeten zijn op de natuur.

Niet bang voor de dood

Na de film praat ik met de kinderen op de tribune van het olifantenverblijf. Daarbij komen onderwerpen aan de orde als: wat kunnen we leren van olifanten? Wat herkennen we in hun gedrag? Hoe ga jij zelf om met verdriet? Hoe word jij graag getroost? We hebben het over hoe je na je geboorte steeds groter en ouder wordt, tot je zo oud bent dat je doodgaat. Dan roepen ze vaak wel dat ze heel oud willen worden, maar kinderen zijn niet bang voor de dood. Als je maar heel onomwonden uitlegt hoe het zit en het niet te zwaar maakt. En zo’n fantastisch dier als de olifant kan daar heel goed bij helpen.

Marjo Hoedemaker

Yarden organiseerde een aantal jaar het gratis onderwijsproject ‘Leven, dood van de olifant en zoo’, voor kinderen uit de bovenbouw in het basisonderwijs. Tijdens dit programma vertelde olifantenexpert Marjo Hoedemaker de kinderen over leven, dood, afscheid en verlies.

Bekijk ook de documentaire ‘Oerkracht uit het wild'.