Testament opstellen wanneer en hoe doe je dat?
Toch is het niet onverstandig om hier eens bij stil te staan. Woon je bijvoorbeeld samen met je partner en heb je wel een samenlevingscontract, maar geen geregistreerd partnerschap? Dan heeft je vriend/vriendin volgens het erfrecht geen recht op je nalatenschap. Dat geldt alleen als jullie geregistreerde partners zijn.
De vraag is natuurlijk wat is het juiste moment om een testament op te stellen? Op welke leeftijd? En wat komt daar allemaal bij kijken? Moet je daarvoor naar een notaris? En wat kost het? In dit blog legt Yarden een aantal belangrijke zaken rondom het testament aan je uit.
Wat is een testament?
Een testament is een document waarin je vastlegt wat er moet gebeuren met je nalatenschap als je komt te overlijden. Nalatenschap is volgens het Erfrecht in boek 4 van het Nederlands Burgerlijk Wetboek het geheel van goederen en schulden die een overleden persoon achterlaat.
Wat is erfrecht?
Het erfrecht heeft standaardregels over wie de erfgenamen zijn. Een ander woord hiervoor is versterferfrecht. Met een testament is het mogelijk om af te wijken van deze standaardregels. Dit heet testamentair erfrecht. Dus met een testament kun je zelf beslissen wat er met je nalatenschap gebeurt als je overlijdt.
Welke standaardregels gelden er volgens het erfrecht?
Er is een aantal standaardregels voor het erfrecht:
Ben je getrouwd en hebben jullie geen kinderen? Dan is je echtgenoot/echtgenote de enige erfgenaam.
Ben je niet getrouwd, maar heb je wel kinderen? Dan zijn je kinderen de erfgenamen. Zij erven ieder een gelijk deel.
Ben je getrouwd en heb je kinderen? Dan erft je echtgenoot/echtgenote samen met de kinderen ieder een gelijk deel. De kinderen krijgen pas de beschikking over de erfenis als jullie beiden overleden zijn.
Heb je geen echtgenoot, geen kinderen? Dan erven je ouders en (half)broers en (half) zussen. Zijn deze inmiddels overleden? Dan komen de kinderen van je broers en zussen hiervoor in de plaats.
Geen echtgenoot, geen kinderen, geen ouders, geen broers of zussen? Dan erven grootouders. Als deze overleden zijn dan komen de (klein)kinderen daarvoor in de plaats. Bij overlijden van grootouders komen overgrootouders en afstammelingen aan bod.
Is er voor de wet een verschil tussen trouwen en geregistreerd partnerschap?
De positie van geregistreerd partners en gehuwden is in het erfrecht hetzelfde. Ook kinderen van ouders die getrouwd zijn of geregistreerde partners zijn hetzelfde in erfrecht.
Wie heeft er recht op je nalatenschap als je samenwoont zonder geregistreerd partnerschap?
Woon je samen zonder geregistreerd partnerschap? Maar heb je wel een samenlevingscontract? Dan heeft je vriend/vriendin volgens het erfrecht geen recht op je nalatenschap. In een samenlevingscontract beschrijf je namelijk alleen wat er met de spullen gebeurt wanneer je uit elkaar gaat. En dat geldt dus niet bij overlijden. Woon je samen en heb je geen kinderen? Dan kunnen je ouders bijvoorbeeld de helft van je huis erven.
Wat gebeurt er met je erfenis zonder testament?
Als je niets regelt dan regeert de wet. Het is dan niet mogelijk om een erfenis na te laten aan niet bloedverwanten anders dan je echtgenoot/echtgenote of geregistreerd partner. Wil je iets nalaten aan je beste vriend? Buurvrouw of verzorger? Dat is zonder testament niet mogelijk. Schenken aan een goed doel of een stichting evenmin. Regel je niets dan zijn ook een pleegkind of petekind geen erfgenamen.
Wat zijn redenen om een testament op te stellen?
Je bepaalt zelf of je een testament opstelt. Op sommige momenten sta je er waarschijnlijk meer bij stil dan anders. De redenen om een testament op te stellen verschillen voor iedereen en zijn afhankelijk van je persoonlijke situatie.
Enkele voorbeelden om een testament op te stellen
Je woont samen zonder geregistreerd partnerschap en je wilt een erfenis nalaten aan je partner.
Bij de geboorte van een baby.Wie krijgt de voogdij en bewind over je kind of kinderen als je er niet meer bent?
Iemand in de nabije omgeving overlijdt. Wat moet er met de bezittingen gebeuren als een naaste overlijdt? Vaak wanneer in je nabije omgeving iemand overlijdt, denk je na over je eigen situatie. Wat gebeurt er eigenlijk met jouw wensen of bezittingen als je er straks niet meer bent?
Bij een scheiding. Hoe ga je om met bezittingen? Is het mogelijk om een uitsluitselclausule op te nemen?
Je wilt een schenking doen. Met een testament kan de erfenis slim fiscaal worden geregeld. Hierdoor betaal je minder erfbelasting dan nodig is.
Je wilt een niet-gezinslid geld of andere bezittingen nalaten. Je beste vriend of een andere naaste in je omgeving.
Je wilt iemand onterven. die volgens het erfrecht wel recht heeft op je nalatenschap.
Je wilt je vermogen voor kinderen veilig stellen bij een tweede huwelijk.
Regelen van bedrijfsopvolging.
Hoe stel je een testament op?
Je stelt een testament op bij de notaris. Iedereen die in Nederland woont en 16 jaar of ouder is, kan een testament opstellen. Een document dat je zelf maakt is in Nederland niet rechtsgeldig. Je kunt zelf wel een codicil opstellen, waarin je bepaalde voorwerpen schenkt aan je nabestaanden.
Wil je echter een geldbedrag of aandelen nalaten dan is dat via een codicil niet mogelijk. Heb je eenmaal bij de notaris een testament laten maken dan blijft dat altijd geldig. De notaris meldt het testament aan bij het Centraal Testamentenregister. Wil je tussentijds iets aanpassen, dan kan dat natuurlijk altijd. Dit loopt dan wel weer via de notaris.
Wat kost een testament?
Een testament is niet gratis. Toch is het in de meeste gevallen de moeite en investering waard. De erfenis veroorzaakt vaak ruzies binnen familieleden. Er gelden in Nederland geen vaste tarieven voor het opstellen van een testament. Een notaris bepaalt zelf hoeveel hij in rekening brengt. De tarieven variëren dan ook tussen de 200 en 800 euro.
Je keuze voor een notaris is persoonlijk en afhankelijk van je wensen. Wil je een notaris dicht in de buurt? Of vind je de prijs doorslaggevend? Heb je een beperkt inkomen en wil je in aanmerking komen voor een lager tarief? Dat is mogelijk. Je dient dan een schriftelijk verzoek in bij de voorzitter van de Kamer van Toezicht over de notarissen en kandidaat-notarissen. Bij het verzoek moet je een inkomensverklaring toevoegen waaruit blijkt dat je hier ook voor in aanmerking komt. Het adres is dezelfde als de arrondissementsrechtbank van je woonplaats. Bij de Raad voor Rechtsbijstand vraag je online een inkomensverklaring aan.
Wat is het verschil tussen een testament en een levenstestament?
In een testament leg je vast wat er gebeurt met je bedrijf, bezittingen of de voogdij over je kinderen na overlijden. In een levenstestament leg je zaken vast die gelden tijdens je leven. Je wijst een vertrouwenspersoon aan die belangrijke zaken regelt als je hier zelf niet meer toe in staat bent. Bijvoorbeeld door een ongeluk. Meer hierover lees je in wat is een testament bij leven of levenstestament?
Relevante artikelen
Bronnen
Hartelijk dank voor deze heldere informatie