Als woorden tekortschieten…
Ik was op weg naar huis om een donker pak te halen voor de uitvaart. Halverwege de reis stopte ik bij een tankstation. Er was iets vreemds met het licht. De wereld leek van kleur verschoten. Over alles hing een onwerkelijke waas. Natuurlijk was er niets mis met de werkelijkheid, maar wel met mijn aanvaarding van die werkelijkheid.
Toespraak bij uitvaart
Bij de uitvaart zou ik een toespraak houden. Dat lag in de lijn der verwachting. Ik was copywriter bij een Amsterdams reclamebureau en dus gewend om over elk denkbaar onderwerp te schrijven. Maar ditmaal schoot mij niets te binnen. Na een paar uur had ik één zin op papier: ‘Mijn vader had de mooiste glimlach van de wereld’. Dat was alles wat ik kon bedenken. Ik kon de betekenis van dit verlies niet bevatten, laat staan dat ik er de woorden voor kon vinden.
De dag voor de uitvaart drong het besef door dat ik iets onmogelijks wilde. Je kunt een mensenleven niet samenvatten in een toespraak van tien minuten. Het is niet mogelijk om uit te leggen hoe lief je iemand kunt hebben. Woorden zullen altijd tekortschieten. Maar dat is nog geen reden om niets te zeggen, want zelf spreken bij een uitvaart is het mooiste wat je kunt doen voor iemands nagedachtenis.
Rode draad
Ik besloot het anders aan te pakken. In de weken voor zijn dood had ik gelukkig veel met mijn vader kunnen praten. Die gesprekken vormden de rode draad van mijn toespraak. Zijn eigen woorden maakten duidelijk hoe hij in het leven stond en hoe hij tegen de dood aankeek. Door hem sprekend op te voeren was hij heel even aanwezig, al was het maar in onze gedachten. Ik zag een glimlach van herkenning bij familie en vrienden.
De toespraak bij het afscheid van mijn vader is in meer dan een opzicht belangrijk voor me geweest. Ik weet uit ervaring dat een goed afscheid je echt verder helpt. Je hebt de angst om te spreken overwonnen om recht te doen aan degene van wie je zo veel hebt gehouden. Dat voelt goed. In mijn geval voelde het zo goed dat ik daarna nog talloze toespraken voor anderen heb geschreven. Die ervaring heb ik samen met Karin Dona verwerkt in ons boek Als woorden tekortschieten…
Meer over toespraak bij uitvaart
Hendrik Kruit is tekstschrijver. Samen met Karin Dona schreef hij het boek “Als woorden tekortschieten…, de eerste handleiding voor het schrijven en houden van een toespraak bij een uitvaart”. Het 10-stappenplan uit dit boek vindt u op yarden.nl. Het boek zelf kunt u voor € 4,95 euro downloaden op www.tekstentoespraak.nl.